Hiện nay, việc sử dụng mạng xã hội tại Việt Nam đang gia tăng mạnh mẽ, với tỷ lệ người dùng internet và mạng xã hội đạt mức cao, nhu cầu sử dụng mạng Internet, mạng xã hội để giao tiếp, học tập, giải trí và cập nhật tin tức ngày càng phổ biến.

Theo báo cáo về thị trường Digital Việt Nam 2023 từ Datareportal, Việt Nam hiện có khoảng 77,93 triệu người dùng Internet. Trong số đó, có tới 70 triệu người đã sử dụng ít nhất một nền tảng mạng xã hội trong năm 2024 vừa qua, tương đương với 89,8% người dùng internet và chiếm 71,% tổng dân số Việt Nam.

Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của mạng Internet, mạng xã hội cũng kéo theo những hành vi phạm tội và vi phạm pháp luật như kích động bạo lực, đưa thông tin sai sự thật, lừa đảo chiếm đoạt tài sản… ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác bảo đảm ANTT và nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội..

Trước tình hình trên, ngày 9/11/2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 147 quy định về công tác quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng (trong đó có mạng xã hội) và chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 25/12/2024. 

Theo đó, Nghị định số 147 sẽ bãi bỏ các quy định như: (1) Nghị định số 72/2013/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Intenet và thông tin trên mạng; (2) Nghị định số 27/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 72/2013/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Intenet và thông tin trên mạng; (3) Điều 2, Nghị định số 150/2018/NĐ-CP sửa đổi một số Nghị định liên quan đến điều kiện đầu tư kinh doanh và thủ tục hành chính trong lĩnh vực thông tin và truyền thông…

Nghị định 147/2024/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ ngày 25/12/2024

Theo Điều 36 Nghị định số 147 quy định người sử dụng dịch vụ mạng xã hội (bao gồm tổ chức, cá nhân) có quyền và nghĩa vụ như:

- Được sử dụng dịch vụ mạng xã hội theo quy định của pháp luật.

- Được bảo vệ thông tin của người sử dụng dịch vụ mạng xã hội theo quy định của pháp luật trừ trường hợp có yêu cầu của cơ quan điều tra, cơ quan có thẩm quyền trong xử lý hành vi vi phạm pháp luật.

- Tuân thủ quy chế quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ mạng xã hội.

- Chịu trách nhiệm về nội dung thông tin do mình lưu trữ, cung cấp, truyền đưa trên mạng xã hội, phát tán thông tin qua đường liên kết trực tiếp do mình thiết lập.

- Các tài khoản, kênh nội dung, trang cộng đồng, nhóm cộng đồng trên mạng xã hội có quyền đăng ký với Bộ Thông tin và Truyền thông (Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử) để được tập huấn, phổ biến quy định của pháp luật về cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng và được khuyến nghị lựa chọn quảng cáo.

- Tuân thủ quy định của pháp luật chuyên ngành khi thực hiện việc cung cấp thông tin, dịch vụ chuyên ngành trên mạng xã hội; tuân thủ quy định của pháp luật về thuế, thanh toán khi thực hiện các hoạt động kinh doanh, hoạt động giao dịch liên quan trên mạng xã hội.

- Chủ tài khoản, chủ kênh nội dung, chủ trang cộng đồng, người quản trị nhóm cộng đồng trên mạng xã hội không được đặt tên tài khoản, trang, kênh, nhóm giống hoặc trùng với tên cơ quan báo chí hoặc có những từ ngữ (bằng tiếng Việt hoặc tiếng nước ngoài tương đương) có thể gây nhầm lẫn là cơ quan báo chí hoặc hoạt động báo chí như: Báo, đài, tạp chí, tin, tin tức, phát thanh, truyền hình, truyền thông, thông tấn, thông tấn xã...; phải chịu trách nhiệm quản lý nội dung đăng tải trên tài khoản, trang cộng đồng, nhóm cộng đồng hoặc kênh nội dung của mình; có trách nhiệm ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin vi phạm pháp luật, thông tin ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác, thông tin ảnh hưởng đến trẻ em đăng tải trên tài khoản, trang cộng đồng, nhóm cộng đồng hoặc kênh nội dung của mình (bao gồm cả nội dung bình luận của người sử dụng dịch vụ) chậm nhất là 24 giờ kể từ khi có yêu cầu bằng điện thoại, văn bản hoặc qua phương tiện điện tử của Bộ Thông tin và Truyền thông (Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử), Bộ Công an (Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao), Sở Thông tin và Truyền thông địa phương và các cơ quan có thẩm quyền theo pháp luật chuyên ngành hoặc chậm nhất là 48 giờ đối với khiếu nại có căn cứ từ người sử dụng dịch vụ; không lợi dụng mạng xã hội để sản xuất nội dung dưới hình thức phóng sự, điều tra, phỏng vấn báo chí.

- Tài khoản, trang cộng đồng, kênh nội dung, nhóm cộng đồng trên mạng xã hội khi cung cấp thông tin bằng tính năng livestream phải tuân thủ các quy định tại Nghị định số 147. Trường hợp cung cấp thông tin liên quan đến các dịch vụ chuyên ngành khác thì phải tuân thủ các quy định của pháp luật chuyên ngành.

* Ngoài ra, Nghị định số 147 cũng quy định một số điểm mới đáng chú ý như: 

- Bắt buộc xác thực tài khoản mạng xã hội: Một trong những điểm nổi bật nhất của Nghị định số 147 là quy định bắt buộc người dùng mạng xã hội phải xác thực tài khoản bằng số điện thoại di động hoặc số định danh cá nhân. Chỉ những tài khoản đã xác thực mới được phép đăng tải nội dung, bình luận, chia sẻ hoặc thực hiện livestream. Mục tiêu của quy định này là nâng cao tính minh bạch, hạn chế tình trạng tài khoản ảo gây rối trật tự trên mạng.

- Quản lý chặt chẽ trang thông tin điện tử tổng hợp: Các Trang thông tin điện tử tổng hợp là một trong những đối tượng chịu tác động mạnh mẽ nhất từ Nghị định số 147. Theo quy định mới, các trang này không được phép sử dụng tên miền hoặc tên gọi gây nhầm lẫn với cơ quan báo chí, cũng như không được sử dụng từ ngữ như “báo”, “tạp chí”, “tin tức”. Nội dung mà các trang thông tin này đăng tải phải được lấy từ ít nhất ba cơ quan báo chí khác nhau và phải chậm hơn bản gốc ít nhất một giờ.

Ngoài ra, các trang thông tin điện tử muốn sản xuất nội dung liên kết phải có văn bản thỏa thuận rõ ràng với cơ quan báo chí. Điều này nhằm hạn chế tình trạng “báo hóa” các Trang thông tin điện tử, vốn gây ảnh hưởng đến chất lượng thông tin trên không gian mạng.

- Kiểm soát nội dung trò chơi điện tử trên mạng: Trong bối cảnh các trò chơi điện tử mô phỏng Casino hoặc cờ bạc trá hình đang gây nhức nhối, Nghị định số 147 đã đưa ra quy định mới nhằm hạn chế tình trạng này. Theo đó, các trò chơi sử dụng hình ảnh lá bài hoặc mô phỏng các trò chơi có thưởng trong Casino sẽ không được cấp phép hoạt động. Điều này nhằm ngăn chặn việc biến tướng các trò chơi điện tử thành hoạt động cờ bạc, đổi thưởng bất hợp pháp.

Các chuyên gia đánh giá cao nỗ lực này, đồng thời cho rằng đây là một bước đi cần thiết để bảo vệ người chơi, đặc biệt là giới trẻ, khỏi những cạm bẫy của các trò chơi có yếu tố cờ bạc trá hình.

- Tăng cường bảo vệ trẻ em trên mạng xã hội: Một điểm mới nữa trong Nghị định số 147 là các quy định liên quan đến trẻ em dưới 16 tuổi khi sử dụng mạng xã hội. Theo đó, trẻ em chỉ được phép sử dụng tài khoản mạng xã hội nếu có sự đăng ký và giám sát của cha mẹ hoặc người giám hộ. Quy định này nhằm bảo vệ trẻ em khỏi các nội dung độc hại trên mạng, đồng thời tăng cường vai trò của gia đình trong việc giám sát và hướng dẫn trẻ em sử dụng mạng xã hội một cách an toàn./.

Vũ Thị Thu Hà, Phòng An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao