Flycam/Drone là thiết bị có thể bay mà không cần có người trong buồng lái, thay vào đó thiết bị này được điều khiển bởi người ở dưới mặt đất. Hiện nay, công nghệ Flycam/Drone không còn xa lạ và được sử dụng ngày càng nhiều, mang lại nhiều tiện ích trong đời sống xã hội hiện nay như dùng để phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, nông nghiệp, đo đạc, an ninh, quốc phòng, báo chí, truyền thông, tìm kiếm, cứu nạn, cứu hộ.... 

Ở nước ta, các thiết bị bay không người lái Flycam/Drone, trong đó có phương tiện bay siêu nhẹ ngoài việc được các lực lượng chức năng, cơ quan thông tấn báo chí… sử dụng vào việc thực hiện nhiệm vụ chính trị cũng có một số tổ chức, cá nhân sử dụng trong các hoạt động vui chơi, giải trí hoặc kinh doanh dịch vụ và chủ yếu tự phát, từ nhu cầu cá nhân, như: Chụp ảnh, quay video clip để quảng cáo, du lịch..

Bên cạnh đó, việc mua bán, sở hữu thiết bị bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ Flycam/Drone hiện nay cũng rất dễ dàng, người có nhu cầu có thể thể dễ dàng mua tại thị trường hoặc trên các nền tảng thương mại điện tử…

Tuy việc mua bán, sử dụng các Flycam/Drone rất thuận tiện, dễ dàng, tuye nhiên thực tế cũng có thể thấy việc sử dụng thiết bị bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ còn tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp, nhiều tổ chức, cá nhân không nắm rõ các quy định của pháp luật do đó có thể gây ra hoặc bị các đối tượng xấu lợi dụng gây ra hoạt động ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, an toàn hàng không, từ đó có thể bị xử lý hành chính, thậm chí nếu gây ra hậu quả nghiêm trọng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự… 

Tổ chức, cá nhân sử dụng các thiết bị Flycam/Drone phải chấp hành nghiêm quy định của pháp luật (Ảnh ITN)

Pháp luật đã quy định khi các tổ chức, cá nhân sử dụng các thiết bị Flycam/Drone phải chấp hành nghiêm quy định của pháp luật như Quyết định số 18/2020/QĐ-TTg, ngày 10/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ quy định về thiết lập khu vực cấm bay, khu vực hạn chế bay đối với tàu bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ; Nghị định số 36/2008/NĐ-CP, ngày 28/3/2008 của Chính phủ quy định về quản lý tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ và các quy định khác có liên quan…

Trong đó, Quyết định số 18 có quy định: Các tổ chức, cá nhân Việt Nam và nước ngoài có hoạt động liên quan đến quản lý, khai thác tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ trong vùng trời Việt Nam phải chấp hành nghiêm các quy định về khu vực cấm bay gồm: Khu vực các công trình quốc phòng và khu quân sự đặc biệt quan trọng do Chính phủ ủy quyền cho Bộ Quốc phòng trực tiếp chỉ đạo việc quản lý, bảo vệ; Khu vực Trụ sở làm việc các cơ quan Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ…; Khu vực quốc phòng, an ninh; Khu vực kho tàng, nhà máy, căn cứ trung tâm hậu cần, kỹ thuật, trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ của các lực lượng thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an; Khu vực các công trình trong danh mục công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia; Khu vực cảng hàng không, sân bay, các mục tiêu trọng điểm…

Nghị định số 36 Chính phủ nghiêm cấm các hành vi: Tổ chức các hoạt động bay khi chưa có phép bay; Tổ chức hoạt động bay không đúng khu vực, điều kiện, giới hạn quy định; Vi phạm các quy định về quản lý lãnh thổ, biên giới quốc gia; Mang, chở các chất phóng xạ, chất cháy, chất nổ trên tàu bay hoặc phương tiện bay; Phóng, bắn, thả từ trên không các loại vật, chất gây hại hoặc chứa đựng nguy cơ gây hại; Lắp các thiết bị và thực hiện việc quay phim, chụp ảnh từ trên không khi không được phép; Treo cờ, biểu ngữ, thả truyền đơn phát loa tuyên truyền ngoài quy định của cấp phép bay; Không chấp hành các lệnh, hiệu lệnh của Cơ quan quản lý điều hành và giám sát hoạt động bay… 

Nghị định số 36 cũng quy định rõ, tổ chức, cá nhân trước khi tổ chức bay phải làm thủ tục xin phép bay và chỉ được tổ chức bay khi đã được cấp phép. Cục Tác chiến - Bộ Tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam là đơn vị có thẩm quyền cấp phép đối với các hoạt động bay của các phương tiện tàu bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ. Nếu tổ chức, cá nhân vi phạm, tùy theo mức độ vi phạm mà bị xử phạt hành chính, thu hồi giấy phép hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, tại các điểm đ, điểm h, điểm i, điểm k, khoản 2, Điều 7, Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định hành vi sử dụng Flycam/Drone vi phạm quy định về trật tự công cộng thì sẽ xử phạt hành chính từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng, cụ thể:

Sử dụng tàu bay không người lái hoặc phương tiện bay siêu nhẹ chưa được đăng ký cấp phép bay hoặc tổ chức các hoạt động bay khi chưa có giấy phép hoặc đã đăng ký nhưng điều khiển bay không đúng thời gian, địa điểm, khu vực, tọa độ, giới hạn cho phép; Tổ chức các hoạt động bay của tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ khi người trực tiếp khai thác, sử dụng chưa đáp ứng các tiêu chuẩn đủ điều kiện bay; Không có đủ hồ sơ, tài liệu mang theo khi khai thác tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ; Tổ chức các hoạt động bay của tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ khi phương tiện bay chưa đáp ứng các tiêu chuẩn đủ điều kiện bay…

Việc sử dụng Flycam/Drone quay phim, chụp ảnh, du lịch, kinh doanh dịch vụ du lịch… là nhu cầu thực tế của cá nhân, tổ chức; tuy nhiên, để góp phần bảo đảm tốt an ninh, trật tự trên địa bàn, không để các đối tượng thù địch và phần tử xấu lợi dụng để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật, lực lượng Công an đề nghị các cá nhân, tổ chức trên địa bàntrước khi sử dụng Flycam/Drone cần nắm rõ và thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra./. 

Nguyễn Thành Nam, Phòng Kỹ thuật nghiệp vụ và Ngoại tuyến