Thế giới đang trong những thay đổi, biến chuyển mạnh mẽ từ hiệu quả của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật lần thứ Tư (công nghệ 4.0) với hàng loạt công nghệ mới được áp dụng vào mọi mặt của đời sống. Tại Việt Nam, cuộc cách mạng này cũng đang phát triển nhanh chóng, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin đã tạo ra những bước đột phá, thay thế dần công nghệ cũ, lạc hậu, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội-an ninh-quốc phòng và đưa Việt Nam tiến sâu, tiến mạnh, tích cực hội nhập với thế giới…

Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực của cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0, ở Việt Nam, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật lợi dụng công nghệ thông tin, các phương tiện, thiết bị điện tử hoạt động phạm tội và che dấu hoạt động phạm tội … trong thời gian qua cũng đã có những diễn biến phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến ANTT…

Từ thực tế đó, xuất phát từ nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm và vai trò quan trọng của dữ liệu điện tử trong công tác này, Việt Nam cũng đã quan tâm đưa nội dung quản lý dữ liệu điện tử thành nội dung quan trọng trong công tác quản lý Nhà nước về ANTT và đấu tranh phòng, chống tội phạm. Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 đã quy định cụ thể về dữ liệu điện tử như sau:

1. Dữ liệu điện tử là ký hiệu, chữ viết, chữ số, hình ảnh, âm thanh hoặc dạng tương tự được tạo ra, lưu trữ, truyền đi hoặc nhận được bởi phương tiện điện tử.

2. Dữ liệu điện tử được thu thập từ phương tiện điện tử, mạng máy tính, mạng viễn thông, trên đường truyền và các nguồn điện tử khác.

3. Giá trị chứng cứ của dữ liệu điện tử được xác định căn cứ vào cách thức khởi tạo, lưu trữ hoặc truyền gửi dữ liệu điện tử; cách thức bảo đảm và duy trì tính toàn vẹn của dữ liệu điện tử; cách thức xác định người khởi tạo và các yếu tố phù hợp khác.

Đối với phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Ninh Bình, do đã sớm chủ động dự báo được vai trò quan trọng của giám định Kỹ thuật số và điện tử để xác định dữ liệu điện tử, phục vụ cho công tác thu thập chứng cứ, tài liệu điều tra, khám phá các vụ án hình sự, đơn vị đã chủ động tham mưu cho Giám đốc Công an tỉnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh có chương trình, kế hoạch nghiên cứu, xây dựng, sử dụng giám định Kỹ thuật số và điện tử để xác định dữ liệu điện tử phục vụ cho công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm cũng như áp dụng vào các mặt công tác có liên quan...

Được Giám đốc Công an tỉnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh quan tâm, tạo mọi điều kiện về trang thiết bị, phương tiện, con người, nhất là tuyển dụng cán bộ có trình độ phù hợp như kỹ sư, thạc sỹ điện, điện tử, công nghệ thông tin… phòng Kỹ thuật hình sự đã đẩy mạnh công tác đào tạo, tự đào tạo để tạo nguồn giám định viên, trợ lý giám định viên trong lĩnh vực giám định Kỹ thuật số và điện tử... có chất lượng, bảo đảm sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao 

Bắt đầu được triển khai từ năm 2017, đến nay, phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Ninh Bình đã thực hiện có hiệu quả công tác giám định Kỹ thuật số và điện tử, trở thành một trong những địa phương sớm hàng đầu toàn quốc triển khai thực hiện công tác giám định Kỹ thuật số và điện tử. Đến nay, đơn vị cũng đã triển khai thực hiện được hầu hết công tác giám định các chuyên ngành hẹp của giám định Kỹ thuật số và điện tử bảo đảm chất lượng, hiệu quả theo quy định, số lượng vụ việc giám định Kỹ thuật số và điện tử cũng liên tục tăng, năm sau cao hơn năm trước. Riêng trong năm 2023, trong lĩnh vực giám định Kỹ thuật số và điện tử, phòng Kỹ thuật hình sự đã thực hiện được 310 vụ, 6 tháng đầu năm 2024, đã thực hiện được gần 200 vụ, trong đó nhiều vụ việc có yêu cầu phức tạp như xác định tính nguyên vẹn của dữ liệu điện tử; giám định máy tính, điện thoại, thiết bị giám sát hành trình...bảo đảm chất lượng, yêu cầu đề ra.

Nhất là, từ đầu năm 2024, phòng Kỹ thuật hình sự đã triển khai thực hiện chuyên ngành hẹp giám định tốc độ các phương tiện qua Video, qua đó giúp Cơ quan điều tra tháo gỡ được hàng loạt khó khăn khi không phải trưng cầu giám định tại Viện Khoa học hình sự Bộ Công an hoặc phòng Kỹ thuật hình sự địa phương khác...

Giám định viên Kỹ thuật số và điện tử Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh giám định điện thoại vụ án đánh bạc xảy ra trên địa bàn

Phát huy những kết quả đã đạt được và dự báo trong thời gian tới, phương thức, thủ đoạn của tội phạm lợi dụng công nghệ cao… sẽ ngày càng tinh vi, phức tạp, số lượng vụ việc giám định Kỹ thuật số và điện tử còn tiếp tục tăng, Phòng Kỹ thuật hình sự tiếp tục chủ động tham mưu cho Giám đốc Công an tỉnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh chỉ đạo triển khai thực hiện tốt công tác giám định Kỹ thuật số và điện tử trong toàn lực lượng Công an tỉnh Ninh Bình, đồng thời quan tâm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện giám định Kỹ thuật số và điện tử, bảo đảm theo kịp xu thế chung của thời đại, góp phần quan trọng vào công tác phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật trên địa bàn, phục vụ có hiệu quả nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội của địa phương./.

Lê Thành Nhân, Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh